خیانت در افراد خودشیفته یعنی چه؟

طبق مطالعات، ۶۴٪ از افرادی که نشانه‌های اختلال شخصیت خودشیفته دارند، سابقه خیانت عاطفی یا جنسی از خود نشان داده‌اند. نشانه‌های رایج آن شامل عشق افراطی در ابتدای رابطه و بی‌تفاوتی ناگهانی، همراه با پنهان‌کاری و مقصر جلوه دادن طرف مقابل است. دو راهکار برای مقابله با خیانت در افراد خودشیفته:

• مرزبندی مشخص و قطع بازی‌های روانی با کمک مشاور
• ثبت و تحلیل رفتارها (نه احساسات زودگذر) برای تصمیم‌گیری درست

خیانت همیشه درد دارد؛ اما وقتی از سوی کسی اتفاق می‌افتد که فکر می‌کردی عاشق‌ترین است، همه‌چیز شکل عجیبی به خودش می‌گیرد. مراجع من با چشمانی اشک‌آلود گفت: «انگار اصلا براش مهم نبود، حتی یه ذره هم ناراحت نشد…» این جمله را بارها از کسانی شنیده‌ام که با افراد خودشیفته وارد رابطه شده‌اند؛ رابطه‌ای که اولش با عشق زیاد شروع و کم‌کم به بازی بی‌رحمانه‌ای از کنترل، بی‌توجهی و در نهایت خیانت تبدیل می‌شود.

در مقاله خیانت در افراد خودشیفته، می‌خواهیم باهم بررسی کنیم که چرا افراد خودشیفته خیانت می‌کنند؟، چه نشانه‌هایی در رفتارشان قابل ردیابی است؟ و چطور می‌توان از این چرخه آسیب بیرون آمد.

اگه از خیانت یه فرد خودشیفته ضربه خوردی یا کلا تو رابطه‌ت سردرگمی، می‌تونی از بخش مشاور تلفنی کمک بگیری. چه حضوری، چه تلفنی، مشاورای ما کنارت هستن تا راهو نشونت بدن.

خیانت در افراد خودشیفته چیست و چه ویژگی‌هایی دارد؟

بارها در اتاق درمان با تجربه‌هایی روبه‌رو شدم که شبیه هم بودند. رابطه‌هایی که با عشق زیاد، با وعده‌های قشنگ و با دلتنگی‌های افراطی شروع شدند؛ اما کم‌کم یه‌چیزی توی رابطه تغییر کرده و به‌سمت سردی، بی‌توجهی، بی‌مهری و بعد خیانت کشیده شده است.

توی این موارد، اغلب با یک نقطه مشترک روبه‌رو می‌شم: طرف مقابل ویژگی‌های خودشیفته داره. یعنی چی؟ یعنی خودش رو مهم‌تر از بقیه می‌بینه، فکر می‌کنه همیشه حق با اونه و نمی‌تونه درست درد دیگران رو بفهمه. برای همین، وقتی خیانت می‌کنه، نه‌تنها عذاب وجدان نداره بلکه گاهی انگار حق خودش می‌دونه.

خیانت برای افراد خودشیفته معمولا یه اشتباه لحظه‌ای نیست؛ بیشتر یه جور راه فراره، یه روش برای گرفتن توجه، یا واکنش به چیزی که ناراحتشون کرده. اینجا بعضی از نشونه‌هایی که توی این نوع رابطه‌ها زیاد می‌بینم رو باهات درمیون می‌ذارم:

• اول رابطه با محبت زیاد غرق‌ات می‌کنن؛ اما ناگهان سرد و بی‌تفاوت می‌شن.
• دروغ می‌گن، پنهون‌کاری دارن و وقتی سوال می‌پرسی و توضیح می‌خوای به دعوا می‌کشن و در نهایت تو رو مقصر جلوه میدن، انتظار عذرخواهی دارن.

چرا افراد خودشیفته بیشتر در معرض خیانت‌کردن هستن

این یکی از سوال‌هاییه که مراجعانم خیلی وقت‌ها با صدای بغض‌دار می‌پرسن: «یعنی من کم گذاشتم که رفت سراغ یکی دیگه؟»، «اصلا چرا خیانت کرد وقتی همه‌چیز خوب بود؟»

و معمولا وقتی بهشون می‌گم که مسئله فقط کم‌توجهی یا سرد شدن رابطه نیست، تعجب می‌کنن. انگار برای اولین‌باره که دارن داستان رو از زاویه متفاوتی می‌شنون.

واقعیت اینه که خیانت در افراد خودشیفته اغلب از یه جای عمیق‌تر میاد. از درون پرسروصدایی که مدام دنبال تایید، تحسین و توجهه. وقتی توجهی که می‌خوان از شریکشون نمی‌گیرن یا حتی وقتی همه‌چیز خوبه ولی خودشون حس کافی‌نبودن دارن، ممکنه برن دنبال راهی برای ارضای اون خلا درونی.

خودشیفته‌ها معمولا فکر می‌کنن خاص‌تر از بقیه‌ان. این یعنی چی؟ یعنی ممکنه باور داشته باشن که حق دارن همزمان چند نفر رو توی زندگیشون داشته باشن، چون نیازهاشون فرق داره و چون معمولا توان همدلی کمتری دارن، خیلی متوجه نمی‌شن خیانتشون چه زخمی به طرف مقابل زده.

گاهی هم خیانت‌شون یه جور انتقامه. شاید از این که حس کنن کنترل رابطه از دستشون در رفته، یا تو اون لحظه اون‌طور که می‌خواستن دیده نشدن. خلاصه بگم، خیانت در این افراد بیشتر از اینکه از «کمبود عشق» بیاد، از «کمبود توجه به خودشون» میاد.

۵ واکنش خودشیفته‌ها وقتی در خیانت گرفتار می‌شوند

• انکار همه چیز: حتی با وجود شواهد واضح، همه چیز را انکار می‌کنند تا شما را سردرگم و بی‌اعتماد کنند.
• سرزنش شما: تقصیر را به گردن شما می‌اندازند، مثلاً می‌گویند به خاطر بی‌توجهی شما این اتفاق افتاده.
• نقش قربانی بازی می‌کنند: می‌گویند مورد بی‌مهری قرار گرفته‌اند تا دلسوزی شما را جلب کنند.
• عصبانی و دفاعی می‌شوند: با عصبانیت و حمله، سعی می‌کنند شما را بترسانند و سکوت کنند.
• قول‌های دروغ می‌دهند: قول می‌دهند تغییر کنند یا درمان بروند ولی معمولاً این‌ها فقط حرف است برای زمان خریدن.

نشانه‌های خیانت در افراد خودشیفته چیست؟

وقتی با یه فرد خودشیفته در رابطه‌ای، خیانتش مثل یه ضربه‌ ناگهانی نیست که یه‌دفعه بخوره بهت؛ نه، خیلی وقت‌ها این خیانت آروم و بی‌صدا رشد می‌کنه. درست جلوی چشم‌هات، ولی اون‌قدر پیچیده و گیج‌کننده‌ست که خودت رو مقصر می‌دونی. توی جلسات مشاوره، مراجع‌های زیادی رو دیدم که وقتی داستانشون رو تعریف می‌کردن، رد همین نشونه‌ها رو می‌شد توی هر جمله‌شون پیدا کرد.

نشانه‌ها	توضیح و تجربه رایج در اتاق درمان
تغییر ناگهانی رفتار از محبت به سردی	فرد خودشیفته با عشق و توجه زیاد یک رابطه را شروع می‌کند؛ اما پس از مدتی ناگهان بی‌تفاوت و سرد می‌شود، بدون اینکه دلیل واضحی ارائه دهد.
دروغ و پنهان‌کاری مکرر	فرد اطلاعات مهم را مخفی می‌کند، تماس‌ها و برنامه‌هایی را بدون توضیح می‌گذارد و به راحتی دروغ می‌گوید.
مقصر دانستن شریک عاطفی	وقتی سوال می‌پرسی یا به رفتار مشکوک اعتراض می‌کنی، به جای پاسخگویی، تو را به حساس بودن یا ایجاد مشکل متهم می‌کند.
ایجاد احساس گناه در طرف مقابل	فرد خودشیفته با رفتارهایش باعث می‌شود شریکش احساس کند مقصر اتفاقات است و این موضوع باعث سردرگمی و کاهش اعتماد به نفس می‌شود.

چطور می‌تونیم با خیانت یک فرد خودشیفته مقابله کنیم؟

اول از همه، باید بدونی که مواجهه با خیانت از سوی کسی که ویژگی‌های خودشیفته داره، چقدر می‌تونه پیچیده و دردناک باشه. این افراد معمولا نه تنها خیانت می‌کنن، بلکه در کنار اون، بازی‌های روانی، فرافکنی و مقصر دانستن طرف مقابل رو هم به‌راه می‌اندازن. پس مقابله با این موضوع نیازمند صبر، آگاهی و مراقبت ویژه از خودته.

۱. قبول واقعیت

اولین کاری که باید بکنی، قبول واقعیت این رابطه است؛ یعنی شناختن این که خیانت اتفاق افتاده و فرد مقابل نه فقط اشتباه کرده، بلکه شاید هیچوقت نخواهد یا نتواند واقعا تغییر کنه. این پذیرش تلخ اما مهم‌ترین قدمیه که می‌تونه از چرخیدن در چرخه امیدهای بی‌ثمر و سرزنش کردن خود جلوگیری کنه.

۲. مرزبندی شفاف و محافظت از خود

افراد خودشیفته معمولا وقتی می‌بینن که طرف مقابل مرزهای روشن و محکمی داره، توان کنترل و دستکاری‌شون کمتر می‌شه. پس باید یاد بگیری مرزهایی برای خودت تعیین و به‌طور قاطع اون‌ها رو حفظ کنی. مثلا در مواجهه با دروغ، پنهان‌کاری یا بازی‌های ذهنی کوتاه نیای و به‌روشنی رفتارهای ناسالم رو بهشون نشون بدی که پذیرفته نیست.

۳. حمایت گرفتن از اطرافیان و مشاور

خیانت از طرف یک خودشیفته معمولا تو رو توی فضای تنهایی و سردرگمی قرار می‌ده. این‌جاست که حمایت خانواده، دوستان قابل اعتماد و البته مشاور متخصص بسیار ارزشمند می‌شه. یک مشاور خوب می‌تونه بهت کمک کنه تا احساساتت رو بهتر مدیریت کنی، تصمیمات منطقی‌تری بگیری و راه‌های بازسازی خودت رو پیدا کنی.

۴. تمرکز روی خودشناسی و بازسازی اعتماد به نفس

خیانت به‌ویژه از سوی فردی که توان همدلی پایینی داره، ضربه‌ی بزرگی به عزت نفس می‌زنه. باید مراقب خودت باشی، به خودت وقت بدی و روی شناخت بیشتر خودت و تقویت مهارت‌های احساسی کار کنی. فعالیت‌هایی مثل ورزش، هنر، یادگیری مهارت جدید یا حتی نوشتن احساسات به شکل روزانه می‌تونن به بازسازی تو کمک کنن.

۵. تصمیم‌گیری درباره ادامه یا قطع رابطه

بعد از همه این مراحل، نوبت به تصمیم‌گیری می‌رسه. آیا می‌تونی با وجود خیانت و ویژگی‌های خودشیفته طرف مقابل، رابطه رو ادامه بدی؟ یا باید از این رابطه بیرون بیای؟ پاسخ این سوال کاملاً شخصیه و هیچ نسخه‌ی کلی براش وجود نداره. اما مهم اینه که تصمیمت براساس آگاهی، احترام به خود و سلامت روانت باشه، نه ترس یا فشار دیگران.

ویژگی‌های شخصیت خودشیفته در رابطه عاطفی

• نیاز مداوم به تحسین و تایید: همیشه دنبال این هستند که توجه و تعریف دیگران را جلب کنند.
• عدم همدلی واقعی: نمی‌توانند احساسات و نیازهای طرف مقابل را به‌خوبی درک کنند.
• کنترل‌گری: تلاش می‌کنند همه‌چیز را طبق خواسته خودشان پیش ببرند و تصمیم‌گیرنده نهایی باشند.
• خودمحوری شدید: دنیای آن‌ها حول محور «من» می‌چرخد و دیگران را ابزاری برای ارضای نیازهای خود می‌بینند.
• تمایل به برتری و حق به جانب بودن: باور دارند که همیشه حق با آن‌هاست و نباید اشتباه کنند.
• رفتار متناقض: گاهی عاشقانه و مهربان‌اند، گاهی سرد و بی‌تفاوت، که باعث سردرگمی طرف مقابل می‌شود.
• فرافکنی: اشتباهات و ضعف‌های خود را به گردن دیگری می‌اندازند.
• عدم پذیرش مسئولیت: معمولا قبول نمی‌کنند که در مشکلات رابطه نقش داشته باشند.

تجربه واقعی قربانیان خیانت افراد خودشیفته

این تجربه‌ها واقعیت‌هایی هستن که خیلی‌ها باهاشون دست‌وپنجه نرم کردند. شناختن این الگوها و نشانه‌ها اولین قدم برای مراقبت از خودت و تصمیم‌گیری درست توی این موقعیت‌هاست.

مرضیه می‌گوید:

«وقتی وارد رابطه شدم، همه‌چیز فوق‌العاده بود؛ محبت زیاد، قول‌های بزرگ و احساس اینکه کسی بالاخره منو کامل درک می‌کنه. اما کم‌کم رفتارهاش تغییر کرد؛ دروغ گفت، پشت سرم خیانت کرد و هر وقت که شک کردم و حرف زدم، مسئولیت رو گردن من انداخت.

بعد از چند جلسه مشاوره، تصمیم گرفتم برای سلامت روان خودم از اون رابطه فاصله بگیرم. این تصمیم اولش خیلی سخت بود، اما حالا می‌دونم بهترین کاری بود که می‌تونستم بکنم.»

مریم می‌گوید:

«اول رابطه با عشق و حمایت شروع شد، اما بعد از چند سال وقتی فهمیدم خیانت کرده و حتی حاضر نبود عذرخواهی کنه، همه‌چیز عوض شد. اون به جای اینکه مسئولیت رفتاراش رو بپذیره، بهانه می‌آورد و من بیشتر احساس بی‌ارزشی می‌کردم.

بعد از مدت‌ها فکر و صحبت با روانشناس، تصمیم گرفتم به خودم اولویت بدم و از اون رابطه خارج بشم. این تصمیم سخت، اما نجات‌بخش بود.»

حسین تعریف می‌کند:

«رابطه ما با شور و شوق زیادی شروع شد، او همیشه می‌خواست مرکز توجه باشه و من فکر می‌کردم می‌تونم این خواسته‌ها رو براش تامین کنم. اما به مرور دیدم بی‌اعتنایی و سرزنش‌های مداوم شروع شد. وقتی متوجه شدم که با چند نفر دیگه ارتباط داره و سعی می‌کرد تقصیرها رو به من بندازه، تصمیم گرفتم دیگه این چرخه سمی رو تحمل نکنم. با کمک مشاور، مرزهایی گذاشتم و در نهایت رابطه رو به پایان رسوندم تا بتونم به آرامش برسم.»

۷ راهکار برای مواجهه با شریک خودشیفته خیانتکار

وقتی توی اتاق درمان پای صحبت کسانی می‌نشینم که از خیانت یک فرد خودشیفته زخم خورده‌اند، اول از همه سعی می‌کنم بهشون بگم: تو مقصر این درد نیستی. خیلی‌ها بعد از تجربه چنین رابطه‌هایی، دچار شک به خود، احساس گناه یا سردرگمی می‌شن؛ اما حقیقت اینه که وقتی با فردی طرف هستی که خودش رو مرکز دنیا می‌دونه و هیچ مسئولیتی در برابر احساسات تو نمی‌پذیره، دیر یا زود آسیب می‌بینی حتی اگه بهترین خودت باشی.

توصیه من همیشه اینه:

۱. حقیقت رو انکار نکن

دیدن واقعیت رابطه، حتی وقتی تلخه، اولین قدم برای رهایی از چرخه‌ی آسیب‌زاست. اگر کسی باهات مثل یه ابزار رفتار کرده، این اسمش عشق نیست.

۲. با احساساتت نجنگ

ممکنه همزمان عاشق، خشمگین، ناامید یا حتی دلتنگ باشی. همه‌ی این احساسات طبیعی‌ان. به خودت اجازه بده اونا رو تجربه کنی، بدون اینکه قضاوتشون کنی.

۳. از تنهایی نترس

افراد خودشیفته معمولاً سعی می‌کنن با ترسوندن از تنهایی، تو رو در رابطه نگه دارن. ولی گاهی تنهایی، جاییه که دوباره خودت رو پیدا می‌کنی.

۴. کمک بگیر

مشاوره روانشناسی فقط برای «آدم‌های مشکل‌دار» نیست. برای همه‌ست؛ مخصوصاً وقتی دل و ذهن آدم پر از سؤال و درد و ابهامه. حرف زدن با یک روانشناس، می‌تونه خیلی از گره‌ها رو باز کنه.

۵. خودت رو قضاوت نکن

اگه توی این رابطه موندی، حتماً دلیلی داشته. گاهی عشق، گاهی امید، گاهی ترس. ولی حالا که فهمیدی چه اتفاقی افتاده، وقتشه که مسیر تازه‌ای رو انتخاب کنی؛ مسیری که اولویتش “تو” هستی، نه کسی که فقط خودش رو می‌بینه.

جمع بندی خیانت افراد خودشیفته

در این مقاله، از دل اتاق درمان حرف زدیم؛ از تجربه کسانی که با این نوع خیانت مواجه شدند، از نشانه‌هایی که باید جدی گرفته شوند و از راه‌هایی که می‌شود کم‌کم خود را نجات داد. واقعیت این است: خیانت افراد خودشیفته همیشه درباره تو نیست، بیشتر درباره کمبودهای حل‌نشده درون آن‌هاست. تو حق داری انتخاب کنی در رابطه‌ای بمانی که تو را می‌بیند، نه فقط خودش را.

اگر تجربه مشابهی داری یا سوالی ذهنت را مشغول کرده، ما در قسمت دیدگاه‌ها یک تالار گفت‌وگو داریم؛ جایی که می‌تونی سوالت رو از روانشناس ما بپرسی و در اسرع وقت پاسخ بگیری. همچنین، خیلی از افراد تجربه‌هایشون رو نوشته‌اند که خواندن آن‌ها می‌تونه بهت نشون بده که تنها نیستی.

سوالات متداول خیانت افراد خودشیفته

۱. آیا همه افراد خودشیفته خیانت می‌کنند؟

نه، اما ویژگی‌هایی مثل خودمحوری، نیاز شدید به توجه و نبود همدلی می‌تونه احتمال خیانت رو بیشتر کنه.

۲. چرا افراد خودشیفته بعد از خیانت، عذرخواهی نمی‌کنن؟

چون معمولا مسئولیت‌پذیری پایین دارن و ترجیح می‌دن تقصیر رو به گردن طرف مقابل بندازن.

۳. آیا می‌شه یک فرد خودشیفته بعد از خیانت تغییر کنه؟

تغییر ممکنه، ولی نیاز به آگاهی، پذیرش مسئولیت و درمان طولانی‌مدت داره که اغلب افراد خودشیفته زیر بارش نمی‌رن.

۴. چطور می‌تونم بفهمم شریکم ویژگی‌های خودشیفته داره؟

اگر همیشه خودش رو محق می‌دونه، همدلی نداره، و در اشتباهاتش دیگران رو مقصر می‌دونه، این‌ها زنگ خطرن.

۵. موندن در این رابطه درسته یا رفتن؟

شخصیه، اما اگه مدام آسیب می‌بینی و طرف مقابل تغییری نمی‌کنه، رفتن می‌تونه آغاز نجات باشه.

منبع: marriage.com